Skip to main content
Blog

Mediation en bestuursrecht in Polen

ga terug naar het overzicht

23 september 2019 | Een paar dagen geleden was ik in Krakow, Polen, om te spreken op het Poolse Mediationcongres over mediation in het bestuursrecht in Nederland. Hoewel mediation in civiele zaken al redelijk bekend is bij onze oosterburen, is dat geenszins het geval voor mediation in het bestuursrecht. De andere sprekers, zoals rechters, de gouverneur van een provincie, de minister van justitie en anderen benadrukten vooral de juridische en wettelijke kant van mediation in het bestuursrecht, daar waar ik juist vooral de praktijk ervan tegen het licht hield. Want er is zoveel moois te bereiken via mediation bij geschillen met de overheid. Vaak wordt gedacht dat het bestuursrecht maar heel weinig speelruimte biedt om tot oplossingen te komen. Maar anders dan vaak wordt gedacht, is het palet veel rijker. Hoe zit dat?

Zoals de vorige Nationale Ombudsman Alex Brenninkmeijer in Nederland al enige jaren geleden via onderzoek aantoonde, vinden burgers het bijzonder naar als zij een juridische procedure moeten voeren tegen de overheid. Burgers voelen zich niet gehoord, niet serieus genomen, ongelijk behandeld, etc. Tot verrassing van veel burgers wordt er in een mediation daadwerkelijk aandacht wordt gegeven aan alle partijen, dus zowel aan de overheid, als aan het verhaal van de burger als van het bedrijf. Dat levert vaak belangrijke nieuwe gezichtspunten op: zo kan de situatie net anders liggen dan eerder geschetst bij een aanvraag voor een vergunning, nieuwe informatie komt boven tafel of – en dat gebeurt ook vaak – het conflict lijkt op een heel ander vlak te liggen. Zo herinner ik me een zaak welke ging over de vergunningverlening van een hondenkennel en de buren die hiertegen vanwege het verwachte geblaf bezwaar maakten. Maar feitelijk bleek de angel te zitten in een zaak van een paar jaar eerder waarbij de bezwaarmaker een tuinhuisje wilde bouwen welke niet vergund werd door de gemeente en wat daar allemaal omheen gebeurd was. Door dit conflict ‘op te lossen’ kwam de weg ook vrij voor het oplossen van het nieuwe conflict.

Gelukkig zijn er ook veel overheden die het programma Prettig Contact met de Overheid hebben omarmd, waarbij via mediationtechnieken beter geluisterd wordt naar alle betrokkenen, zodat maatwerk geleverd kan worden, binnen de kaders van de wet.

Dit is allemaal nieuw in Polen. Ook het feit dat wij in Nederland mediation bij grote bureaucratieën als het UWV en de Belastingdienst met succes hebben geïmplementeerd is daar toekomstmuziek.
Mediation bij en met de overheid vergt echter wel een andere benadering dan een arbeidszaak of echtscheiding. Dus in mijn lezing kwamen vraagstukken voorbij als warme en koude conflictculturen, mandaatskwesties, het werken in en met grote bureaucratieën en de zogenoemde driehoeksrelatie burger, overheid en bedrijf.

Tegelijkertijd is Polen Nederland niet en moeten we er voor waken dat wat hier werkt niet per se hoeft te werken in een ander land. Maar dat er meer mogelijk is, daarvan raakte iedereen overtuigd. In Nederland geven mijn collega’s Dick Allewijn, Lenka Hora Adema en ikzelf regelmatig de specialisatie Overheidsmediation waar al deze en andere onderwerpen uitgediept worden. Want dat mediation bij de overheid anders is dan anders, dat is zeker bij het Poolse publiek blijven hangen. En zo is het ook: De overheidsmediator heeft extra tools en inzichten nodig!

Naar boven
XS SM MD LG XL XXL